Informacije

DISKRIMINACIJA OSOBA SA INVALIDITEOM

Diskriminacija osoba sa invaliditetom je veoma kompleksna društvena pojava. Ona se može pojaviti u mnogo različitih formi. Zbog toga je veoma važno prepoznati diskriminaciju i adekvatno regovati na nju.
Prije svega, treba razumjeti šta je diskriminacija u normativnom smislu. Izrazi “diskriminacija” i “diskriminatorsko postupanje” označavaju svako pravljenje razlike ili nejednako postupanje, odnosno propuštanje (isključivanje, ograničavanje ili davanje prvenstva) u odnosu na lica ili grupe, kao i na članove njihovih porodica, ili njima bliska lica, na otvoren ili prikriven način, a koje se zasniva na invalidnosti ili razlozima u vezi sa njom.
Zakonodavac prepoznaje neposrednu i posrednu diskriminaciju, kao i povredu načela jednakih prava i obaveza. eposredna diskriminacija postoji ako se lica ili grupa (u daljem tekstu: diskriminisani), u istoj ili sličnoj situaciji, bilo kojim aktom ili radnjom, stavljaju ili su stavljeni u nepovoljniji položaj ili bi mogli biti stavljeni u nepovoljniji položaj zbog njegove, odnosno njihove invalidnosti.
Posredna diskriminacija postoji ako se diskriminisani, zbog njegove invalidnosti, stavlja u nepovoljniji položaj donošenjem akta ili preduzimanjem radnje koja je prividno zasnovana na načelu jednakosti i nediskriminacije, osim ako je taj akt ili radnja opravdana zakonitim ciljem, a sredstva za postizanje tog cilja su primerena i nužna.
Diskriminacija postoji i u slučaju: ako se prema diskriminisanom postupa gore nego što se postupa ili bi se postupalo prema drugome, isključivo ili uglavnom zbog toga što je diskriminisani tražio, odnosno namerava da traži pravnu zaštitu od diskriminacije ili zbog toga što je ponudio ili namerava da ponudi dokaze o diskriminatorskom postupanju i ako se prema diskriminisanom očigledno ponižavajuće postupa, isključivo ili uglavnom zbog njegove invalidnosti.. Diskriminacijom se smatra i pozivanje i navođenje na diskriminaciju i pomaganje u diskriminatorskom postupanju.

JEDNAKE MOGUĆNOSTI ZA SVE GRAĐANE!

Okruženje je nepristupačno po pitanju informisanosti i pružanja informacija o pravima i potrebama OSI. Razlog za to jeste medijsko izvještavanje, ali i komunikacija na insitucionalnom nivou (lokalne i državne službe, razne usluge), gdje, osim nedostatka informacija u pristupačnom formatu nema ni želje da se uspostavi komunikacija. Sve to je neadekvatno izvještavanje, omalovažavanje, loše predstavljanje OSI, vrsta diskriminacije po osnovu invalididteta protiv koje se treba boriti.
Do pasivnosti je došlo zbog medija, isključujući ih iz svih dešavanja i informisanja, te OSI ne smiju biti pasivni posmatrači, već aktivni borci za svoja prava. Da bi se ovaj problem riješio potrebno je organizovanje edukacija, online druženja, organizovanje radionica, da bi se svijest građana povećala i skrenula im pažnju na to kako i u kojim situacijama trebaju voditi računa o osobama sa invaliditetom i pomoći im ukoliko je potrebno.

PRILIKOM IZGRADNJE POŠTOVATI PROPISE

Prije nego što počnu sa gradnjom, svi investitori treba da obrate pažnju na OSI i da u skladu sa tim projektuju prema zakonu o uređenju prostora.
Zakon o uređenju prostora i izgradnji objekata kao osnovni zakon u oblasti izgradnje, kojim se definiše:
• Izgradnja objekata u javnoj upotrebi vrši se na način kojim se licima smanjene pokretljivosti obezbeđuje nesmetan pristup, kretanje, boravak i rad;
• Izgradnja stambenih i stambeno-poslovnih objekata vrši na način kojim se licima smanjene pokretljivosti obezbeđuje nesmetan pristup i kretanje u zajedničkim prostorijama;
• Stambeni i stambeno-poslovni objekti sa 10 i više stanova moraju se izgrađivati na način kojim se obezbeđuje jednostavno prilagođavanje objekata, najmanje jedne stambene jedinice na svakih 10 stanova za nesmetan pristup, kretanje, boravak i rad lica smanjene pokretljivosti.
Postoji i Pravilnik o bližim uslovima i načinu prilagođavanja objekata za pristup i kretanje lica smanjene pokretljivosti i lica sa invaliditetom. D.O.O. “Parking servis” i Sekretarijat za stambeno komunalne djelatnosti i saobracaj u obavezi su da obezbijedi 5% parking mjesta za osobe sa invaliditetom. Nalepnice koje dobijaju moraju biti u skladu sa zakonom i omoguciti pristup svim parking mjestama za osobe sa invaliditetom na teritoriji Crne Gore. Trenutno u gradu osobe sa invaliditetom imaju 4 parking mjesta na javnim parkiralistima i 4 u gradskoj garaži. Cilj ovog lokalnog plana je povećan opšti nivo pristupačnosti fizičke sredine, javnog prevoza, informaciono-komunikacionih tehnologija, javnih objekata i usluga licima sa invaliditetom.

NAJZNAČAJNIJI PODACI NA NIVOU CRNE GORE:

• Preko 2/3 građana/ki lično poznaje ili je imalo neko iskustvo sa OSI;
• Preko polovine građana/ki u C.G. zna za postojanje zakona kojim se zabranjuje diskriminacija OSI dok četvrtina ispitanika nije upoznata sa zakonom;
• Blizu polovina građana/ki procjenjuje da je položaj OSI u C.G. isti u odnosu na prije dvije godine;
• Kada je riječ o pristupačnosti objekata OSI građani/ke su podijeljeni, iako polovina smatra da uglavnom ili uopšte nisu prilagođeni.
• 3/5 građana/ki smatra da osobe sa invaliditeom imaju pristup informacijama i komunikacijama u C.G. dok je trećina na suprotnom stanovništvu;
• Uopšteno uzevši, prepoznaju se da OSI u brojnim oblastima ne uspijevaju da ostvare svoja prava jednako kao ostalio građani;
• Građani/ke smatraju da se OSI susreću sa brojnim oblicima diskriminacije prilikom zapošljavanja, jer ih poslodavci ne zapošljavaju, prostor za rad nije prolagođen njihovim potrebama, ili im je samo radno mjesto nepristupacno;
• Preko ¾ građana smatra da bi OSI mogle u potpunosti da se integrišu u zajednicu kada bi se država i društvo dovoljno angažovali, dok skoro 2/3 njih misli da bi poslodavac radije platio državi potrebnu nadoknadu nego da zaposle osobu sa OSI;
• Dominantna većina građanass C.G. smatra da bi država trebala da pruži finansijsku pomoć OSI, više nego trenutno;
• Ubjedljivo većina građana C.G. se slaže sa tvrdnjom da oni imaju iste potrebe kao i ostali, dok ¾ smatra da osobe sa invaliditetom mogu biti adekvatni i uspješni roditelji.

Objave